سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (1)

آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، برای خدا تسبیح می‌کنند [و او را به پاکی می‌ستایند] و اوست شکست‌ناپذیر حکیم.

هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ ۚ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا ۖ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا ۖ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ ۚ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ (2)

اوست که کافرانِ اهل کتاب را برای نخستین بار از خانه‌هایشان بیرون راند. با آن که شما گمان نداشتید که آنان بیرون روند و [خودشان] گمان می‌کردند که قلعه‌ها و حصارهایشان بازدارنده‌ی آنان در برابر خداوند است. امّا [قهر] خدا از جایی که گمان نمی‌کردند، به سراغشان آمد و در دل‌هایشان ترس و وحشت افکند، [به گونه‌ای که] خانه‌هایشان را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می‌کردند. پس ای صاحبان بصیرت! عبرت بگیرید.

وَلَوْلَا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيَا ۖ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ (3)

و اگر خداوند، فرمان ترک خانمان را بر آنان لازم و مقرّر نکرده بود، قطعاً در همین دنیا عذابشان می‌کرد و البتّه در آخرت، عذاب آتش دارند.

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۖ وَمَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (4)

این کیفر به خاطر آن است که آنان با خدا و پیامبرش دشمنی کردند و هرکس با خدا دشمنی کند، پس [بداند که] خداوند سخت‌کیفر است.

مَا قَطَعْتُمْ مِنْ لِينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَىٰ أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ (5)

[ای مسلمانان!] آنچه از درخت خرما بریدید، یا آن را بر ریشه‌ها و تنه‌هایش واگذاشتید، همه به خواست خداوند بود و [خداوند می‌خواست] تا نافرمانان بدکار را خوار گرداند.

وَمَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَىٰ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (6)

و اموالی که خداوند [در پی غلبه بر یهود و بیرون راندن آنها از دیارشان،‌] به پیامبرش بازگرداند، [به شما تعلّق نمی‌گیرد، زیرا شما برای به دست آوردن آن زحمتی نکشیده‌اید،] نه اسبی بر آن تاختید و نه شتری راندید، بلکه خداوند، پیامبرانش را بر هر که بخواهد، مسلّط می‌سازد و خداوند بر هر کاری تواناست.

مَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ ۚ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (7)

آنچه را خداوند از [دارایی و زمین‌های] اهل آبادی‌ها به پیامبرش بازگرداند، ویژه‌ی خدا و پیامبر و خویشان [پیامبر] و یتیمان و مستمندان و در راه ماندگان آنهاست. تا [این اموال] تنها میان ثروتمندان شما در گردش نباشد و آنچه پیامبر برای شما آورده، بگیرید و آنچه شما را از آن بازداشته، ترک کنید و از [نافرمانی] خدا پروا کنید که خداوند سخت‌کیفر است.

لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ (8)

[بخشی از این غنیمت‌ها] از آنِ مهاجران فقیری است که از خانه‌ها و اموال خود بیرون رانده شدند و در پی بخشش و خشنودی الهی هستند و خدا و پیامبرش را یاری می‌کنند. آنان همان راستگویانند.

وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۚ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (9)

و [نیز برای انصار است،] کسانی که پیش از مهاجران در [مدینه،] سرای هجرت و ایمان، جای گرفتند و کسانی را که [از مکه] به سویشان هجرت کردند، دوست می‌دارند و در دلشان، به آنچه به مهاجران داده شده است، نیاز و چشم‌داشتی احساس نمی‌کنند و اگر چه خود شدیداً در فقر هستند؛ ولی مهاجران را بر خود مقدّم می‌دارند و کسانی که از شرّ بخل و آز نفس خویش در امان بمانند، آنان همان رستگارانند.

وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ (10)

و [نیز] کسانی که پس از مهاجران و انصار آمدند و می‌گویند: «پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفته‌اند، بیامرز! و در دل‌های ما کینه‌ای از مؤمنان قرار مده! پروردگارا! تو رئوف و مهربانی!»

۞ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نَافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَدًا أَبَدًا وَإِنْ قُوتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (11)

آیا به منافقان نظر نکردی که به برادران خود، کافرانِ اهل کتاب، می‌گویند: «اگر شما رانده شدید، ما نیز با شما بیرون خواهیم آمد و به زیان شما از هیچ کس فرمان نمی‌بریم و اگر با شما جنگیدند، قطعاً ما شما را یاری خواهیم کرد.» و خداوند گواه است که این منافقان دروغگویند.

لَئِنْ أُخْرِجُوا لَا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَلَئِنْ قُوتِلُوا لَا يَنْصُرُونَهُمْ وَلَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنْصَرُونَ (12)

همانا اگر [کافران] رانده شوند، با آنان بیرون نخواهند رفت و اگر مورد تهاجم و جنگ قرار گیرند، آنان را یاری نخواهند کرد و اگر [هم] به یاری آنان برخیزند، [هنگام خطر] به آنان پشت خواهند کرد. سپس [هیچ یک از کافران و منافقان] یاری نمی‌شوند.

لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِي صُدُورِهِمْ مِنَ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ (13)

قطعاً ترس و وحشتی که از شما در دل منافقان است، سخت‌تر از هراسی است که آنان از خدا دارند و این به خاطر آن است که آنان گروهی هستند که فهم و معرفتی ندارند.

لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ ۚ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ ۚ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّىٰ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ (14)

منافقان به صورت یک پارچه با شما نمی‌جنگند، جز در مناطق حفاظت شده، یا از پشت دیوارها. درگیری آنان میان خودشان سخت است. تو آنان را متّحد می‌پنداری، در حالی که دل‌هایشان پراکنده است. این به خاطر آن است که آنان گروهی هستند که نمی‌اندیشند.

كَمَثَلِ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِيبًا ۖ ذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (15)

[داستان یهودیان بنی‌نَضیر] مَثَل کسانی است که چندی پیش از آنان بودند، [و با وعده‌های منافقان اغفال شدند.] آنان تلخی و ناکامی انحراف خود را چشیدند و برایشان عذابی دردناک است.

كَمَثَلِ الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنْسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ (16)

[فریب‌خوردن اهل‌کتاب از منافقان،] مانند [نیرنگ] شیطان است، آن‌گاه که به انسان گفت: کافر شو!» پس چون کفر ورزید، گفت: «من از تو بیزارم! من از خداوندی که پروردگار جهانیان است، می‌ترسم.»

فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِي النَّارِ خَالِدَيْنِ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ (17)

پس سرانجامشان این شد که هردو جاودانه در آتشند و این کیفر ستمگران است.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (18)

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا پروا کنید و هر کس به آنچه برای فردای [قیامت] خود فرستاده است، بنگرد. از [نافرمانی] خدا پروا کنید که خداوند به آنچه می‌کنید، به خوبی آگاه است.

وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ (19)

و همچون کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند، پس خدا نیز آنان را دچار خودفراموشی کرد. آنان همان فاسقانند.

لَا يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ وَأَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۚ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَائِزُونَ (20)

دوزخیان و بهشتیان برابر نیستند. بهشتیانند که رستگارند.

لَوْ أَنْزَلْنَا هَٰذَا الْقُرْآنَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ ۚ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ (21)

اگر این قرآن را بر کوهی فرومی‌فرستادیم، بی‌شک آن کوه را از ترس خداوند، فروتن و فروپاشیده می‌دیدی و ما این مثال‌ها را برای مردم می‌زنیم، شاید بیندیشند.

هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ ۖ هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِيمُ (22)

اوست خدایی که معبودی جز او نیست. دانای پنهان و آشکار است. اوست بخشنده و مهربان.

هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ (23)

اوست خدایی که معبودی جز او نیست. فرمانروا[ی هستی]، منزّه از هر عیب، سلامت‌بخش، ایمِنی‌بخش، چیره و مسلّط، شکست‌ناپذیر، اراده‌اش نافذ و شایسته‌ی بزرگی است. منزّه است خدا از هر چه [برای او] شریک قرار می‌دهند.

هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (24)

اوست خداوندِ آفریننده، پدیدآور و صورت‌گر، بهترینِ نام‌ها [و صفات‌] از آنِ اوست. آنچه در آسمان‌ها و زمین است، همواره تسبیح‌گوی اویند و اوست شکست‌ناپذیر و حکیم.